ΣΤΗΝ Ελλάδα ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ στο Λαύριο ΕΝΑΣ από τους 500 ισχυρότερους υπερυπολογιστές του κόσμου

Μνημόνιο συνεργασίας για την εγκατάσταση νέου υπερυπολογιστή στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου υπέγραψαν την Παρασκευή ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης. Το σύστημα Δαίδαλος, κόστους 33 εκατ. ευρώ, θα προσφέρει υπολογιστική ισχύ 20 petaflops, θα μπορεί δηλαδή να εκτελεί ένα εκατομμύριo δισεκατομμύρια πράξης κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο. Με τις επιδόσεις αυτές αναμένεται να ενταχθεί στο Top500, τη λίστα των 500 ισχυρότερων υπερυπολογιστών του κόσμου, η οποία ενημερώνεται από διεθνή κοινοπραξία ερευνητών κάθε έξι μήνες. Είναι ένας από τους τέσσερις υπολογιστές που θα εγκατασταθούν στην Ευρώπη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος EuroHPC. Όπως επισήμανε ο κ. Πιερρακάκης, «η χώρα συμμετέχει σε μια μετάβαση, σε μια μεγάλη ποιοτική αλλαγή, όχι απλώς καλύπτοντας τις εκκρεμότητες του παρελθόντος, αλλά σήμερα επιλέγεται μαζί με άλλες χώρες της ΕΕ για να αποκτήσει έναν δικό της υπερυπολογιστή, πολύ δυνατότερο από αυτόν που είχε σήμερα και να τον τοποθετήσει στο Λαύριο». «Οι υπερυπολογιστές είναι ένας χώρος που η ΕΕ γενικά θέλει να πρωταγωνιστήσει κι οι ερευνητικές ομάδες του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας έχουν πρωταγωνιστήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο κι αυτό αντανακλά αυτή η επιλογή» δήλωσε ο κ. Πιερρακάκης, επισημαίνοντας ότι «όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να είχαν γίνει αν δεν υπήρχε το ταμείο Ανάκαμψης». Τεχνητή νοημοσύνη «Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 50 εκατ. ευρώ, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Κοινοπραξία Υπολογιστών Υψηλής Απόδοσης (EuroHPC) και από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Το Πολυτεχνείο είναι έτοιμο να απογειώσει τον Δαίδαλό του για να υπηρετήσει την ανάπτυξη σε έναν χώρο που συνδέει παρελθόν, παρόν και μέλλον» δήλωσε ο πρύτανης του ΕΜΠ Ανδρέας Μπουντουβής. Την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του υπερυπολογιστή «ΔΑΙΔΑΛΟΣ» που θα λειτουργήσει το 2024 έχει το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ ΑΕ-GRNET), φορέας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που από το 2015 έχει αναπτύξει και υποστηρίζει τον υφιστάμενο υπερυπολογιστή ARIS (Advanced Research Information System). Συγκριτικά με το ARIS, ο Δαίδαλος θα προσφέρει 60 φορές μεγαλύτερη ισχύ, συνδυάζοντας συμβατικούς επεξεργαστές CPU με μονάδες επεξεργασίας γραφικών GPU. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της γνωμοδοτικής επιτροπής ΕΔΥΤΕ και εθνικός εκπρόσωπος στην κοινή επιχείρηση για την ευρωπαϊκή υπολογιστική υψηλών επιδόσεων (EuroHPC Joint Undertaking), καθηγητής ΕΜΠ Νεκτάριος Κοζύρης, υπογράμμισε ότι «η ΕΔΥΤΕ, ως εθνικός φορέας μεγάλης κλίμακας υπολογιστικών υποδομών κατάφερε στην πρόσφατη ανταγωνιστική πρόσκληση της ΕΕ να αναδείξει την ελληνική πρόταση για μεσαίας κλίμακας υπερυπολογιστές (κλίμακας αρκετών δεκάδων Petaflops), δεύτερη πανευρωπαϊκά και να προσελκύσει σημαντική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που έρχεται και συμπληρώνει την επένδυση της Πολιτείας μέσω του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του Ταμείου Ανάκαμψης». »Η σύμπραξη με το ΕΜΠ δίνει ιδιαίτερη δυναμική, καθώς τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα της χώρας έχουν φέρει την Ελλάδα στην πέμπτη θέση σε ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις στην Ευρώπη, για την έρευνα στον τομέα των υπερυπολογιστών». Ψύξη με θαλασσινό νερό Ο Δαίδαλος θα εγκατασταθεί στο κτίριο «Πρώην Ηλεκτρικός Σταθμός», αναγνωρισμένο μνημείο της σύγχρονης βιομηχανικής κληρονομιάς, εμβαδού 1.500 τμ στο Λαύριο και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός διετίας, μέχρι το 2024. Με τη σύμπραξη του ΕΔΥΤΕ και του ΕΜΠ προβλέπεται η αξιοποίηση του υπερυπολογιστή για υποστήριξη μεγάλων μοντέλων Μηχανικής Μάθησης και Βαθιάς Μηχανικής Μάθηση, δύο βασικές προσεγγίσεις στην τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης. Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης στο Λαύριο έχει γίνει με γνώμονα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, αφού ι Δαίδαλος θα τροφοδοτείται με ανανεώσιμες πηγών ενέργειας και θα ψύχεται με θαλασσινό νερό. Τέλος, στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου θα εγκατασταθεί φωτοβολταϊκό πάρκο. Το κόστος των 33 εκατ. ευρώ θα καλυφθεί έως 30% από την EuroHPC JU, ενώ το 70% θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης-NextGenerationEU. Το συνολικό κόστος της επένδυσης μαζί με την λειτουργία και την ανακατασκευή του κτιρίου εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 50 εκατ. ευρώ.