Σφακτηρία: Tο άγνωστο νησί των μαχών από την αρχαιότητα έως σήμερα

 

Σφακτηρία

Κοντά στο φυσικό λιμάνι της Πύλου, υπάρχει μια καταπράσινη βραχονησίδα, που περικυκλώνεται από το απέραντο γαλάζιο του Ιονίου Πελάγους.

Ο λόγος για την Σφακτηρία, η οποία πιθανότατα να πήρε το -ομολογουμένως μακάβριο- όνομά της από το ρήμα σφάζω που σήμαινε και θυσιάζω, καθώς εκεί έκαναν οι κάτοικοι της Πελοποννήσου θυσίες προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα.

Πρόκειται για ένα πανέμορφο, μικροσκοπικό νησάκι, το οποίο είναι γνωστό για τον πλούτο και την ποικιλία που έχει σε χλωρίδα (θαμνοκυπάρισσα, ευφορβίες δενδροειδείς κ.ά) και πανίδα (λευκοτσικνιάς, αργυροτσικνιάς, χαλκόκοτα, νεροχελίδονο). Μάλιστα, από τον Οκτώβριο του 2010, η Σφακτηρία έχει οριστεί ως προστατευόμενη τοποθεσία του δικτύου Natura, ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης.

Μιλάμε για ένα μακρόστενο νησάκι, με έκταση μόλις 3,2 τ.χλμ, το οποίος όμως κατέχει στρατηγική θέση σ’ ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Πελοποννήσου.

Για να φτάσει κανείς στη Σφακτηρία μπορεί να ναυλώσει ένα από τα βαρκάκια που υπάρχουν στο λιμάνι της Πύλου.

Εκεί, εκτός από μια ειδυλλιακή, αμμουδερή παραλία, περιτριγυρισμένη από τιρκουάζ νερά υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι, η Παναγούλα και μια ξύλινη ρώσικη εκκλησία. Επίσης, στην τοποθεσία έχει στηθεί και μνημείο στη μνήμη των ηρώων που έπεσαν στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου.

Η ιστορία του νησιού

Η στρατηγική θέση της Σφακτηρίας ήταν και ο λόγος που το νησί έχει μια τόσο αιματοβαμμένη ιστορία, με τις πρώτες μάχες που έλαβαν χώρα στην τοποθεσία να χρονολογούνται ήδη από τους ομηρικούς χρόνους, να συνεχίζονται στην κλασική εποχή, φτάνοντας μέχρι και την Επανάσταση του 1821.

Αθηναίοι και Σπαρτιάτες

Ίσως η πιο εμβληματική μάχη στη Σφακτηρία ήταν αυτή κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, όταν ο Δημοσθένης διέταξε τους άνδρες του να αγκυροβολήσουν απέναντι από το βόρειο άκρο της Σφακτηρίας, η οποία τότε ανήκε στη Σπάρτη.

Σύντομα οι Σπαρτιάτες αντιλήφθηκαν τους Αθηναίους και ακολούθησε μάχη, με νικητή των στόλο της Αθήνας και τους Σπαρτιάτες να αποκλείονται στη Σφακτηρία.

Όταν οι Σπαρτιάτες αντιλήφθηκαν τους Αθηναίους, στρατοπέδευσαν στο νότιο τμήμα της Σφακτηρίας και αποβίβασαν στρατό στη βραχονησίδα και στόλο στη θάλασσα. Οι Σπαρτιάτες έστελναν είλωτες που κολυμπούσαν και έδιναν κρυφά εφόδια και τρόφιμα στους πολιορκημένους.

Αν και η Αθήνα παραχώρησε ανακωχή, η Σπάρτη αρνήθηκε και τότε οι πρώτοι περικύκλωσαν τους πολιορκημένους, οι οποίοι δεν ήταν σε θέση να αντεπιτεθούν, λόγω αριθμητικής υπεροχής των αντιπάλων τους. Πριν τους αποτελειώσουν, οι Αθηναίοι, έστειλαν αγγελιοφόρο για να ζητήσει την παράδοσή τους.

Προς μεγάλη έκπληξη των Αθηναίων, καθώς οι Σπαρτιάτες δεν συνήθιζαν να παραδίδονται, τελικά οι αντίπαλοί τους αποφάσισαν να πετάξουν τα όπλα τους και μεταφέρθηκαν αιχμάλωτοι στην Αθήνα.

Ελληνες κατά Τούρκων

Στη Σφακτηρία εκτυλίχθηκε και άλλη μάχη. Το 1825, Ελληνες υπό τον Μαυροκορδάτο πολέμησαν τους Τουρκοαιγύπτιους του πανίσχυρου Ιμπραήμ. Μαζί με τους Ελληνες πολέμησαν και πολλοί φιλέλληνες Ευρωπαίοι. Τελικά, ο Ιμπραήμ επικράτησε και κατέλαβε την βραχονησίδα της Πύλου.

Στην κορυφή της βραχονησίδας υπάρχει μνημείο των Γάλλων πεσόντων, ενώ ένα δεύτερο μνημείο φτιάχθηκε προς τιμήν του Γάλλου αξιωματικού, Αλέξη Μαλλέ και το μνημείο του 19χρονου Παύλου Βοναπάρτη, ανιψιού του Ναπολέοντα, ο οποίος πέθανε από εκπυρσοκρότηση όπλου ενώ βρισκόταν στην Ελλάδα με σκοπό να συνδράμει στον αγώνα.

Μύθος

Εκεί κάπου ανάμεσα στους βράχους της Σφακτηρίας υπάρχει ακόμη και μια στοά την οποία αποκαλούν και με το όνομα Τρυπητό. Μάλιστα η παράδοση λέει ότι εάν μια έγκυος περάσει μέσα από αυτή, τότε το παιδί που θα αποκτήσει θα είναι αγόρι.